قاره آفریقا مجموعه‌ای از کشورهای در حال توسعه با درجات پیشرفت متفاوت است. آفریقا سرزمینی غنی و متنوع از لحاظ مواد خام و معدنی و ظرفیت‌های بالایی کشاورزی می‌باشد. وجود بازار یک میلیارد نفری و بکر و همچنین نیروی کار ارزان موجب شده تا در گزارش‌های اقتصادی از قاره آفریقا به عنوان «سرزمین فرصت‌های قرن حاضر و قرن آینده» نام برده شود.
جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در آفریقا طی 10 سال گذشته تقریباً دو برابر شده است. بطور مثال براساس گزارش سرمایه‌گذاری جهانی منتشر شده توسط کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد (UNCTAD)، این قاره در حال افزایش سهم خود از سرمایه‌گذاری خارجی بوده به طوری که این سهم را به عدد 7% ارتقاء داده است.
عواملی مانند نرخ بالاتر رشد اقتصادی در مقایسه با میانگین جهانی، وجود منابع عظیم نفت، طلا، الماس، اورانیوم، مس، فسفات، آلومینیوم و آهن، وفور محصولات کشاورزی همچون قهوه، چای، کاکائو، دانه‌های روغنی و حبوبات، و میانگین نرخ تورم 10% ، قاره آفریقا را سرزمین فرصت‌های بکر برای همکاری‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌های مشترک معرفی می‌کند.
قاره آفریقا به طور کلی به دو بخش عرب نشین شمال آفریقا و بخش آفریقای سیاه یا به اصطلاح دیگر «آفریقای زیر صحرا» تقسیم می‌شود. باید توجه داشت که مزیت‌های فعالیت اقتصادی و مبادلات تجاری در بخش آفریقای زیر صحرا به مراتب دست نخورده تر و بکرتر می‌باشد.
اما اکنون پرسش اینجاست که چگونه می‌توان مسیر را برای حضور بخش خصوصی در آفریقا هموار ساخت؟ چگونه می‌توان این حضور را مستمر و پایدار کرد؟ آیا امکان رقابت با کشورهایی که به طور سنتی این بازارها را در اختیار دارند، وجود دارد؟
در این خصوص می‌توان ایجاد کارگروه‌های صادراتی متشکل از شرکت‌های علاقه‌مند به صادرات به آفریقا را که محصولاتشان قابلیت صادراتی دارند، پیشنهاد کرد. فعالیت این کارگروه‌ها می‌تواند در گام نخست بازاریابی و ایجاد ارتباط با تجار و بازرگانان در آفریقا باشد. لازم به ذکر است که در این راستا از ظرفیت سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی در کشورهای مزبور نیز می‌توان بهره برد. در گام دوم ایجاد و تاسیس دفاتر تجاری و مراکز فروش در یکی از کشورهای مهم شرق آفریقا مانند کنیا، یک کشور در غرب آفریقا مانند غنا یا ساحل عاج و یک کشور در جنوب آفریقا مانند آفریقای جنوبی به عنوان گام دوم پیشنهاد می‌گردد. این دفاتر تجاری در کلیه مراحل صادرات، خدمات و اطلاعات لازم را به صادرکنندگان ایرانی ارائه خواهند نمود.
مضافاً تولید غلات و حبوبات و دانه‌های روغنی به عنوان مواد غذایی استراتژیک، از جمله ظرفیت‌های بکر در قاره آفریقاست که می‌توان در زمینه پروژه‌های مشترک تولیدات کشاورزی به همکاری‌های پر سود و برد – برد با کشورهای آفریقایی اقدام نمود.
همچنین به دلیل ساختار جغرافیایی و اقتصادی، نوعی تشابه در نیازمندی‌های وارداتی اکثریت کشورهای آفریقای زیر صحرا وجود دارد که شرکت‌های ایرانی توان صادرات بسیاری از این اقلام به بازار آفریقا را دارند. در عین حال ظرفیت‌های صادراتی آفریقا نیز گسترده است و ایران می‌تواند کالاهایی مانند قهوه، چای، شکر، کائوچو و چوب، دانه‌های روغنی و حبوبات را از قاره آفریقا وارد کند.
 

جداول ذیل کشورهای عمده طرف واردات و صادرات ایران با کشورهای آفریقایی را در سال 97 نشان می‌دهد.

 

رتبه	کشور	میزان صادرات به میلیون دلار
1	مصر	217
2	کنیا	87
3	سودان	59
4	آفریقای جنوبی	36
5	مراکش	33
6	الجزایر	29
7	تانزانیا	29
8	جیبوتی	27
9	غنا	26
10	تونس	24
11	سومالی	21
12	موزامبیک	15
13	ساحل عاج	8
14	نیجریه	5
15	کامرون	4
16	سنگال	4
17	اتیوپی	4
18	لیبی	3
19	توگو	2
20	اوگاندا	1
21	نیجر	1

 

رتبه	کشور	میزان واردات به میلیون دلار
1	آفریقای جنوبی	36
2	سوازیلند	24
3	اتیوپی	22
4	کنیا	12
5	غنا	10
6	سیشل	10
7	زیمبابوه	6
8	تانزانیا	5
9	سودان	4
10	نیجریه	4
11	مصر	3
12	تونس	2
13	زامبیا	2
14	مراکش	1