اواخر سال 94، زمانی که دولتمردان سابق و کنونی دولت یازدهم و دوازدهم از امضای برجام سرخوش بودند، پس از ماه‌ها مانور تبلیغاتی وزارت راه و شهرسازی در زمان ریاست داوود کشاورزیان بر سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای تفاهمنامه ای برای نوسازی 65 هزار دستگاه کامیون با وزارت نفت امضا شد. بر اساس این تفاهمنامه قرار بود در یک بازه 4 ساله 65 هزار کامیون فرسوده کشور نوسازی شود.

عباس آخوندی وزیر سابق راه و شهرسازی در مراسم امضای این تفاهمنامه با اشاره به 4 ساله بودن این تفاهمنامه، گفته بود: هم‌اکنون ظرفیت تولید کامیون در کشور براساس گزارش وزارت صنعت، معدن و تجارت حدود 25 هزار کامیون در سال است ولی عملکرد تولید بیشتر از 10 هزار کامیون نبوده است. بنابراین، این تفاهم‌نامه برابر 6.5 سال تولید عملکردی سال گذشته صنعت کامیون ایران بوده است.

وی با اعلام اینکه برآورد اولیه از ارزش ریالی این پروژه 20 هزار میلیارد تومان است افزود: دو پارامتر در اجرای این طرح پیگیری می‌شود که کاهش مصرف سوخت و افزایش پیمایش و راندمان کامیون دو هدف ما در این پروژه‌ است.»

هفت درصد برنامه نوسازی محقق شد

یکسال پس از سر رسید اعلام شده برای نوسازی کامیون‌های فرسوده کشور ( 4 سال) یعنی در اسفند سال گذشته مشاور معاون وزیر راه و شهرسازی جزئیات نامیدکننده‌ای از برنامه نوسازی را اعلام کرد.

صدرالله بمانا با بیان این‌که با استفاده از ماده 12 قانون رفع موانع تولید به دنبال نوسازی ناوگان باری و مسافری بودیم اما فقط با نوسازی ناوگان باری موافقت شد که طرح توجیهی نوسازی بخش باری مورد قبول وزارت نفت به عنوان مجری اصلی این طرح قرار گرفت، گفت: این ماده قانونی به بودجه دولت وابسته نیست و بلکه به صرفه جویی وابسته است و این تبدیل به منابع اصلی دستگاه‌ها شد به طوری که نزدیک به 5000دستگاه کامیون از طریق همین منبع قانونی نوسازی شد.

بمانا افزود: با توافقی که میان وزارت راه و شهرسازی و وزارت نفت امضا شد،‌ طرح نوسازی 65 هزار کامیون با اختصاص 2 میلیارد و 762 میلیون دلار از محل صرفه جویی کلید خورد. از محل این طرح 5000 کامیون نوسازی و 18 هزار قرارداد امضا شد اما دو عامل تحریم و طرح جدید ریاست جمهوری باعث توقف این طرح شد. در طرح نوسازی 65هزار کامیون متقاضی برای خرید کامیونی با قیمت میانگین 450 تا 500 میلیون تومان  20 درصد آورده داشت و 80 درصد تسهیلات با سود 9 درصد به وی تعلق می‌گرفت.

وی با بیان این‌که طرح نوسازی 65000 کامیون فرسوده به طور کامل متوقف نشده است و تمام قرارداد‌های امضا شده به عنوان تعهد طرح پا برجاست، افزود: 2 شرکت‌ سازنده کامیون و اتوبوس در حال تلاش  برای تولید و تحویل تعدادی خودرو از محل طرح ریاست جمهوری به متقاضیان هستند.

وی همچنین با اشاره به طرح واردات کامیون‌های زیر 3 سال ساخت، گفت: این طرح اولین بار در بند «ه» ماده 163 قانون برنامه پنجم توسعه پایه‌گذاری شد که تعداد 2 هزار تا 3 هزار دستگاه از این طرح وارد شد. این طرح مجدد در قانون ششم توسعه نیز مطرح شد که به دلیل تکرار، در بند «ث» ماده 30 قانون احکام دائمی قرار گرفت و پس از تصویب آیین نامه‌ آن، دستورالعمل اجرایی به وزیر نیز ابلاغ شد. اما به دلیل اینکه سازمان ملی استاندارد تفسیر خود از قانون را کامیون‌های صفر کیلومتر سه سال ساخت عنوان کرده به دنبال اخذ استفساریه برای رفع ابهامات هستیم.

مشاور رئیس سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای تصریح کرد: کامیون های زیر سه سال ساخت مد نظر دست دوم هستند و به همین خاطر قیمت آن‌ها به شدت نسبت به نمونه نو پایین تر است.

*رونمایی از سامانه ثبت‌نام نوسازی کامیون فرسوده

ششم ماه جاری (سه شنبه گذشته) وزیر راه و شهرسازی در آیین رونمایی از سامانه ثبت‌نام نوسازی کامیون‌های فرسوده، گفت: هدفگذاری این طرح نوسازی 53 هزار دستگاه ناوگان حمل‌ونقل (کامیون) است که شامل خودروهایی با 3 سال کارکرد وارداتی پیش بینی شده در قانون و همچنین خودروهای تولید داخل می‌شود.

محمد اسلامی با بیان این‌که برای این هدف چهار گروه می توانند در این سامانه ثبت‌نام کنند، افزود: تولیدکنندگان داخلی در این مرحله حداقل 1000 دستگاه برای هرکدام در نظر گرفته شده است. دومین گروه شرکت‌های توانمند حمل‌و‌نقل هستند که هرکدام از آن‌ها از این ظرفیت می‌توانند برای واردات 100 دستگاه کامیون استفاده کنند. سومین گروه شرکت‌های واردکننده‌ای هستند که مجوز وزارت صمت را دارند. هرکدام از این شرکت‌ها اجازه واردات 50 دستگاه کامیون را دارند گروه چهارم هم اشخاص حقیقی (افراد دارای کامیون‌های فرسوده) هستند که از یک تا 10 دستگاه می‌توانند از این ظرفیت استفاده کنند.

وی با بیان این‌که خودروهای وارداتی حتما باید خدمات پس از فروش داشته باشند و منشأ ارز آن‌ها نیز مورد تایید بانک مرکزی باشد، افزود:‌ طبق تدبیر رئیس‌جمهور کار از فرسوده‌ترین کامیون‌ها شروع شد و در همین خصوص در اقدامی فوری 863 کامیون بالای 50 سال با بیشترین پیمایش، انتخاب شدند. 

وزیر راه با تاکید بر این‌که "در این طرح دست دلال،‌ واسطه و سوداگر قطع شده و کار کاملا براساس دستورالعمل‌ها انجام می‌گیرد" گفت: مردم و رانندگان همه باید طبق این دستورالعمل‌ کار کنند. به همین خاطر نه کسی مجوز واردات داشته و نه این‌که اجازه داشته از مردم برای آوردن خودروی تا 3سال کارکرد پولی بگیرد. همه چیز از طریق این سامانه بوده و شرکت، اشخاص، شرکت تولید کننده و وارد کننده و حتی شرکت‌های بزرگ حمل و نقل باید به یک شکل کار کنند..

*بدبینی کامیون‌داران به برنامه نوسازی وزارت راه

فارغ از این‌که خیلی نمی‌توان به قطع دست دلالان و سوداگران در بخش نوسازی ناوگان کامیون فرسوده امیدوار بود باید به این نکته اشاره شود که شکست برنامه قبلی وزارت راه و شهرسازی، تردیدهای جدی را به برنامه جدید وزارت راه و شهرسازی در دوره محمد اسلامی برای نوسازی کامیون‌ها وارد می‌کند.

مسئله‌ای که دبیر کانون کامیون‌داران بر آن تاکید می‌کند؛ «طرح نوسازی کامیون‌های فرسوده از طریق واردات کامیون‌های دست دوم مورد قبول و تایید ماست، اما روش اجرای این طرح یک سری ابهامات دارد. ایرادات طرح نوسازی کار را فوق‌العاده سخت و احتمالاً با شکست مواجه خواهد کرد

وی با اعلام کارگروه نوسازی سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای دارندگان ناوگان با عمر بالای 40 سال در اولویت نوسازی قرار دارند، گفت: از سوی دیگر بحث ثبت‌نام هم که آن را اعلام کرده‌اند در واقع ثبت‌نام متقاضیان واردات کامیون‌های دست دوم است. یعنی شرکت‌های خودروسازی، شرکت‌های واردکننده، شرکت‌های حمل‌ونقل و شرکت‌های دارای مجوز از وزارت صنعت و دارندگان کامیون‌های فرسوده می‌توانند برای واردات ثبت‌نام کنند.

دبیر کانون کامیون‌داران کشور گفت: وقتی قرار است تسهیلاتی از سوی دولت پرداخت شود، تقریباً 100 درصد ناوگان فرسوده در اختیار گروه چهارم (دارندگان کامیون‌های فرسوده) قرار دارد. این گروه توان این‌که علاوه  بر اقساط کامیون، بتوانند رقم 40 تا 45 هزار یورو را ندارند.

کریمی بیان کرد:‌ بنابراین عملاً وقتی ارفاقی برای این موضوع دیده نشده است، امکان عملیاتی شدن این واردات توسط دارندگان کامیون فرسوده وجود ندارد. دولت برای یکبار هم که شده برای بحث نوسازی ناوگان باری باید هزینه کند. نباید طرحی را اعلام کنند که جنبه نمایشی داشته باشد؛‌چنین طرح‌هایی نه تنها تاثیری در بازار نخواهد داشت،‌بلکه ممکن است اثر معکوسی را هم به دنبال داشته باشد.

وی تاکید کرد:‌ شاید در زمان ثبت‌نام و اعلام طرح واردات کامیون‌ دست‌دوم مقداری در قیمت‌ها تاثیرگذار باشد، اما وقتی طرح به نتیجه نمی‌رسد و خروجی مناسبی ندارد قطعاً به نوعی به افزایش قیمت‌ها دامن می‌زند.

وی اظهار کرد: بحث واردات کامیون‌های فرسوده نباید به شرکت‌های خودروساز محدود باشد،‌ طرح نوسازی کامیون‌های فرسوده طرح بزرگی است ولی حتما باید برای دارندگان کامیون فرسوده تسهیلات ویژه‌ای در نظر گرفته شود.

وی گفت: شرکت‌های خودروسازی یا سرمایه‌گذاری می‌توانند از طریق لیزینگ یا طریق منابع بانکی تسهیلات را در اختیار قرار دهند؛ اما اولاً این کار غیرممکن است و ثانیاً باید میزان کارمزد و سودی که قرار است دریافت شود، مشخص باشد.

دبیر کانون کامیون‌داران اضافه کرد: این مسئله نوسازی ناوگان را با ابهام مواجه کرده است. از سوی دیگر باید به این نکته توجه شود وقتی ناوگان نوسازی می‌شود باید باری باشد تا حمل شده و کامیون‌دار بتواند اقساط کامیون وارداتی را پرداخت کند. در طرحی که سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای اعلام کرده بر توسعه و نوسازی ناوگان تاکید شده است./خبرگزاری تسنیم