جمعیت: 2.9 میلیون نفر (صد و سی و چهارمین کشور از لحاظ جمعیت در دنیا)
پایتخت: ایروان با جمعیتی کمی بیش از یک میلیون نفر
شهرهای مهم : گیومری، وانادزور
مذهب: مسیحیت
تولید ناخالص داخلی: بیش از 13 میلیارد دلار (صد و بیست و هفتمین اقتصاد دنیا در سال 2019)
رشد تولید ناخالص داخلی: 5.2 درصد (در سال 2018)
نرخ تورم: 2.5 درصد
نرخ بیکاری: 17.9 درصد (در دسامبر 2019)
بزرگترین صادرکنندگان کالا به ارمنستان در سال 2019: به ترتیب فدراسیون روسیه، چین، ایران، ترکیه، آلمان، ایتالیا، اوکراین، آمریکا، هند، ژاپن.
(ایران در رتبه سوم)
مهمترین اقلام وارداتی ایران از ارمنستان در سال 2019:
- سوختهای معدنی، روغنهای معدنی و محصولات حاصل از تقطیر آنها، مواد قیری، مومهای معدنی (63 میلیون دلار)
- گوشت و احشای خوراکی (8.2 میلیون دلار)
- ماشینآلات و دستگاههای برقی و اجزاء و قطعات آنها، دستگاههای ضبط و پخش صوت، دستگاههای ضبط و پخش صوت و تصویر تلویزیونی، اجزاء و قطعات و متفرعات این دستگاهها (3.7 میلیون دلار)
- چدن، آهن و فولاد (2 میلیون دلار)
- رآکتورهای هستهای، دیگهای بخار و آبگرم، ماشینآلات و وسایل مکانیکی، اجزاء و قطعات آنها (1.9 میلیون دلار)
- توتون و تنباکو و بدل توتون و تنباکوی ساخته شده (1.2 میلیون دلار)
- آلومینیوم و مصنوعات از آلومینیوم (1.1 میلیون دلار)
- باروت و مواد منفجره، اشیای فن آتشبازی، کبریت، آلیاژهای آتشزا، مواد قابل اشتعال (526 هزار دلار)
- کاکائو و فرآوردههای آن (405 هزار دلار)
- وسایل نقلیه زمینی غیر از نواقل روی خط راهآهن یا تراموا و اجزاء و قطعات و متفرعات آنها (376 هزار دلار)
مجموع کل واردات ایران از ارمنستان در سال 1397 حدود
23 میلیون دلار بوده است که 0.05 درصد از کل واردات کشورمان محسوب میشود. این رقم نسبت به سال 1396 حدود
12 درصد کاهش را نشان میدهد. (گمرک ایران هنوز آمار کامل و قطعی مربوط به سال 1398 را ارائه نکرده است)
لازم به ذکر است ارمنستان، در
رده پنجاه و هشتم کشورهای صادرکننده به ایران قرار دارد.
مهمترین اقلام صادراتی ایران به ارمنستان در سال 2019:
- سوختهای معدنی، روغنهای معدنی و محصولات حاصل از تقطیر آنها، مواد قیری، مومهای معدنی (124.6 میلیون دلار)
- نمک، گوگرد، خاک و سنگ، گچ، آهک و سیمان (38.8 میلیون دلار)
- چدن، آهن و فولاد (37.2 میلیون دلار)
- مواد پلاستیکی و اشیاء ساخته شده از این مواد (29 میلیون دلار)
- مصنوعات از چدن، آهن یا فولاد (17.3 میلیون دلار)
- محصولات شیمیایی غیر آلی، ترکیبات آلی یا غیر آلی فلزات گرانبها، عناصر رادیواکتیو، فلزات خاکهای کمیاب و ایزوتوپها (13 میلیون دلار)
- میوههای خوراکی، پوست مرکبات یا پوست خربزه و همانند (10.6 میلیون دلار)
- محصولات سرامیکی (8.7 میلیون دلار)
- رآکتورهای هستهای، دیگهای بخار و آبگرم، ماشینآلات و وسایل مکانیکی، اجزاء و قطعات آنها (6.5 میلیون دلار)
- شیشه و مصنوعات شیشهای (5.3 میلیون دلار)
مجموع کل صادرات غیرنفتی ایران به ارمنستان در سال 1397 برابر با
159 میلیون دلار بوده است که 0.36 درصد از کل صادرات کشورمان محسوب میشود. این رقم نسبت به سال 1396 حدود
22 درصد کاهش را نشان میدهد. (گمرک ایران هنوز آمار کامل و قطعی مربوط به سال 1398 را ارائه نکرده است)
لازم به ذکر است ارمنستان، در
رده بیست و ششم کشورهای عمده مقصد صادرات ایران قرار دارد.
مهمترین اقلام وارداتی ارمنستان از جهان در سال 2019:
- سوختهای معدنی، روغنهای معدنی و محصولات حاصل از تقطیر آنها، مواد قیری، مومهای معدنی (765 میلیون دلار)
- رآکتورهای هستهای، دیگهای بخار و آبگرم، ماشینآلات و وسایل مکانیکی، اجزاء و قطعات آنها (489 میلیون دلار)
- ماشینآلات و دستگاههای برقی و اجزاء و قطعات آنها، دستگاههای ضبط و پخش صوت، دستگاههای ضبط و پخش صوت و تصویر تلویزیونی، اجزاء و قطعات و متفرعات این دستگاهها (371 میلیون دلار)
- مروارید طبیعی یا پرورده، سنگهای گرانبها یا نیمه گرانبها، فلزات گرانبها، فلزات دارای روکش یا پوشش از فلزات گرانبها و اشیای ساخته شده از این مواد، زیورآلات بدلی، سکه (296 میلیون دلار)
- وسایل نقلیه زمینی غیر از نواقل روی خط راهآهن یا تراموا و اجزاء و قطعات و متفرعات آنها (291 میلیون دلار)
- محصولات دارویی (209 میلیون دلار)
- توتون و تنباکو و بدل توتون و تنباکوی ساخته شده (149.5 میلیون دلار)
- مواد پلاستیکی و اشیاء ساخته شده از این مواد (148 میلیون دلار)
- آلات و دستگاههای اپتیک، عکاسی، سینماتوگرافی، سنجش، کنترل، دقت سنجی، آلات و دستگاههای طبی-جراحی، اجزاء و قطعات و متفرعات آنها (110 میلیون دلار)
- آلومینیوم و مصنوعات از آلومینیوم (108 میلیون دلار)
- حجم کل تجارت ایران و ارمنستان در سال 1397 حدود 184 میلیون دلار بوده است.
- تراز تجاری 136 میلیون دلار به نفع ایران بوده است.
- حجم کل تجارت ارمنستان با جهان در سال 2019 حدود 7.6 میلیارد دلار بوده است که سهم ایران از این تجارت 5.33 درصد است.
- میزان واردات ارمنستان در سال 2019 حدود 5.1 میلیارد دلار بوده است که سهم ایران از این میزان 6.42 درصد است.
مسئولیت کمیسیون همکاریهای مشترک تجاری و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و ارمنستان، از طرف ایرانی
وزارت نیرو ایران (در حال حاضر جناب آقای اردکانیان) میباشد.
تاریخ برگزاری آخرین اجلاس کمیسیون مشترک تجاری و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و ارمنستان، 08/12/1396 بوده است.
بررسی وضعیت واردات میوه و سبزیجات ارمنستان و برآورد تقاضای واردات از ایران در سال2020
دریافتی از رایزن بازرگانی ایران در ایروان، آقای محسن رحیمی
تصویری کلی از وضعیت واردات میوه و سبزیجات ارمنستان
بنا بر آمار اعلام شده از سوی کمیته آمار و مرکز تجارت بین
الملل، در سال 2019 میلادی، کل واردات محصولات میوه و سبزیجات(کلیه اقلام طبقه
بندی شده در فصول 7 و 8 نظام هماهنگ
HS) ارمنستان برابر با 79.4 میلیون دلار بوده که تأمین کننده نزدیک به 80 درصد از این واردات، کشورهای ترکیه، ایران، اکوادور، گرجستان و روسیه بوده
اند. ایران به عنوان دومین کشور تأمین کننده واردات محصولات کشاورزی ارمنستان سهمی نزدیک به 20 درصد(15.6 میلیون دلار) از کل واردات میوه و سبزیجات ارمنستان را به خود اختصاص داده است. جدول شماره (1) نمایانگر وضعیت واردات میوه و سبزیجات ارمنستان از مبادی عمده واردات این محصولات در سال 2019 میباشد. ترکیه بطور خاص مهمترین تامین کننده مرکبات، اکوادر تنها تامین کننده موز و ایران تامین کننده فهرست متنوع تری از میوهجات مورد نیاز ارمنستان میباشند.
واردات سبزیجات و محصولات جالیزی ارمنستان از 11.9 میلیون دلار در سال 2018 به 15.7 میلیون دلار در سال 2019 افزایش یافته که گویای رشد 32 درصدی است. واردات این گروه از محصولات از ایران هم از حدود 3.4 میلیون دلار در سال 2018 با رشدی 47 درصدی به نزدیک 5 میلیون دلار در سال 2019 ارتقاء یافته است.
واردات میوهجات ارمنستان نیز در سال 2019 به حدود 64 میلیون دلار بالغ شده که در مقایسه با 55 میلیون دلار سال قبل از آن، رشد 15.2 درصدی را به خود دیده است.
در مورد ایران، آمار موجود نشانگر رشد 1.3 درصدی واردات از 10.5 میلیون دلار در سال 2018 به 10.6 میلیون دلار در سال 2019 می باشد.
روند واردات میوهجات ارمنستان از سال 2015 به این سو همواره با نرخ رشد قابل توجهی رو به افزایش بوده و ظرف 5 سال از 27 میلیون دلار به حدود 64 میلیون دلار بالغ شده اما در مورد واردات سبزیجات و محصولات جالیزی از سال 2017 تا 2019 روند واردات با شیبی ملایم افزایش یافته است. به این ترتیب با ثابت فرض نمودن سایر شرایط علی القاعده میبایست در سال 2020 نیز انتظار رشد در واردات هر دو گروه از محصولات را داشته باشیم اما آنچه میتواند این انتظارات را به چالش بکشد، شیوع کووید19 و تاثیرات آن بر اقتصاد ارمنستان و در نتیجه تقاضای بازار این کشور میباشد. چراکه واردات فوقالذکر در شرایطی رخ داده که در سالهای 2017، 2018 و 2019 به ترتیب شاهد تحقق نرخ رشد 7.5 ،5.2 و 7.6 درصدی تولید ناخالص داخلی ارمنستان بودهایم اما در آخرین پیشبینیهای صورت گرفته برای نرخ رشد اقتصادی ارمنستان در سال 2020 در شرایط خوشبینانه در داخل کشور، رشد مثبت 1.5 درصد و از سوی صندوق بین المللی پول نیز رشد منفی 1.5 درصد پیشبینی شده است.
جایگاه ایران در واردات سبزیجات و محصولات جالیزی ارمنستان
جدول شماره(2) مهمترین محصولات گروه کالایی سبزیجات و محصولات جالیزی وارداتی ارمنستان که کشورمان سهم قابل توجهی در تامین آنها دارد را به نمایش گذاشته است. در ستون دوم جدول، ایران در کنار رقبای اصلی کشورمان در بازار ارمنستان بر اساس میزان حضور در بازار به نمایش درآمده است. به این ترتیب جدول شماره(2) مهمترین رقبای ایران و سهم آنها در بازار سبزیجات و محصولات جالیزی وارداتی ارمنستان را به تصویر درآورده است. ستون آخر جدول نیز نشان دهنده معادل ارزشی(درصدی) تعرفه گمرکی وضع شده از سوی دولت ارمنستان بر روی واردات هرکدام از اقلام میباشد(هر قلم کالای معرفی شده در هر سطر جدول میتواند نماینده گروهی از کالاهای هم خانواده با نرخهای تعرفه متفاوت بوده و یا بعضاً تعرفهها نه بر اساس درصدی از ارزش کالا که بر اساس وزن کالا یا ترکیبی و یا متغیر بر اساس فصل باشد که نرخ درج شده در جدول معادل ارزشی انواع این تعرفهها میباشد).
بر اساس اطلاعات مندرج در جدول شماره 2 ، ایران در سال 2019 عملاً تامین کننده انحصاری واردات خیار ارمنستان بود و در زمینه سبزیجات و محصولات جالیزی چون کاهو، کلم، هویج، ریشههای خوراکی و ... سهم بسیار قابل توجهی در بازار واردات ارمنستان داشته است.
جدول(2)مهمترین مبادی تأمین واردات سبزیجات و محصولات جالیزی(منتخب) ارمنستان در سال 2019
محصول |
کشور |
ارزش واردات (هزار دلار) |
حجم(تن) |
ارزش هر تن(دلار) |
سهم از کل واردات (درصد) |
نرخ تعرفه (درصد) |
خیار |
ایران |
1267 |
657 |
1928 |
95.6 |
10 |
ترکیه |
42 |
37 |
1135 |
3.2 |
گرجستان |
17 |
15 |
1133 |
1.3 |
سایر سبزیجات(فلفل دلمهای،بادمجان، انواع کدو) |
ترکیه |
1462 |
1359 |
1076 |
43.6 |
7 |
ایران |
1092 |
776 |
1407 |
32.6 |
گرجستان |
756 |
435 |
1738 |
22.5 |
هویج، شلغم، چغندر سالاد، تربچه و ریشههای خوراکی مشابه و ... |
ایران |
774 |
2645 |
293 |
80.2 |
9 |
روسیه |
139 |
1495 |
93 |
14.4 |
رژیم اشغالگر |
40 |
114 |
351 |
4.1 |
گوجه |
ترکیه |
1504 |
572 |
2629 |
64.5 |
9 |
ایران |
751 |
286 |
2626 |
32.2 |
گرجستان |
75 |
29 |
2586 |
3.2 |
کلم، گل کلم،... تازه یا یخ زده |
ایران |
546 |
2613 |
209 |
81.5 |
9 |
گرجستان |
98 |
90 |
1089 |
14.6 |
ترکیه |
15 |
8 |
1875 |
2.2 |
پیاز |
روسیه |
601 |
3356 |
179 |
41.7 |
8 |
ترکیه |
442 |
884 |
500 |
30.7 |
ایران |
314 |
1012 |
310 |
21.8 |
سیب زمینی |
روسیه |
176 |
1519 |
116 |
35.3 |
8 |
بلاروس |
152 |
472 |
322 |
30 |
ایران |
82 |
344 |
238 |
16.5 |
کاهو، کاسنی، ... |
ایران |
68 |
323 |
211 |
87.2 |
11 |
ترکیه |
9 |
47 |
191 |
11.5 |
هلند |
1 |
1 |
|
1.3 |
جایگاه ایران در واردات میوهجات ارمنستان
جدول شماره (3) نیز به مانند جدول شماره (2) اما در زمینه واردات میوهجات ارمنستان نمایشگر گروههای کالایی است که کشورمان سهم قابل توجهی در تأمین واردات ارمنستان دارد. همانطور که در جدول، قابل مشاهده میباشد، ایران عملاً تامین کننده انحصاری واردات کیوی و خرمای ارمنستان بوده و در زمینه تامین واردات پسته، هندوانه و کشمش ارمنستان نیز با اختلافی معنادار جایگاه اول را در بین رقبای خود در بازار ارمنستان دارد.
جدول(3)مهمترین مبادی تأمین واردات میوه جات (منتخب) ارمنستان در سال 2019
محصول |
کشور |
ارزش واردات(هزار دلار) |
حجم(تن) |
ارزش هر تن(دلار) |
سهم از کل واردات(درصد) |
نرخ تعرفه (درصد) |
کیوی تازه |
ایران |
2044 |
3393 |
602 |
96.4 |
0 |
ترکیه |
36 |
48 |
750 |
1.7 |
شیلی |
29 |
13 |
2231 |
1.4 |
مرکبات تازه یا خشک |
ترکیه |
1028 |
16935 |
607 |
57 |
3 |
گرجستان |
2665 |
5564 |
479 |
14.8 |
ایران |
1936 |
4082 |
474 |
10.7 |
هندوانه و خربزه |
ایران |
1252 |
1713 |
731 |
77.7 |
4 |
ترکیه |
198 |
198 |
1000 |
12.3 |
گرجستان |
151 |
272 |
555 |
9.4 |
پسته با پوست |
ایران |
1697 |
232 |
7315 |
89.8 |
4 |
آمریکا |
193 |
35 |
5514 |
10.2 |
امارات متحده |
1 |
|
|
ناچیز |
سایر میوهها شامل انار، عناب،زرشک و... |
ترکیه |
1418 |
1799 |
788 |
43.1 |
2 |
ایران |
1150 |
2869 |
401 |
34.9 |
گرجستان |
560 |
654 |
856 |
17 |
کشمش |
ایران |
955 |
672 |
1421 |
51.8 |
4 |
ازبکستان |
392 |
505 |
776 |
21.2 |
شیلی |
212 |
93 |
2280 |
11.5 |
خرما |
ایران |
940 |
809 |
1166 |
98 |
4 |
روسیه |
11 |
1 |
11000 |
1.1 |
امارات متحده |
3 |
|
|
0.3 |
انگور |
ترکیه |
1244 |
1916 |
649 |
74.7 |
4 |
ایران |
401 |
580 |
691 |
24.1 |
شیلی |
7 |
3 |
2333 |
0.4 |
سیب درختی |
فرانسه |
203 |
168 |
1208 |
49 |
3 |
لهستان |
50 |
55 |
909 |
12 |
ایران |
45 |
47 |
957 |
11 |
برآورد تقریبی حجم واردات میوه و سبزیجات ارمنستان از ایران در سال 2020
برای برآورد تقریبی واردات میوهجات و سبزیجات ارمنستان از کشورمان در سال 2020 برخی عوامل موثر بر تقاضای واردات این محصولات(در جهت مثبت و منفی) را بایستی در نظر گرفت که به شرح زیر میباشند:
- پیشبینی رشد اقتصادی منفی و یا نزدیک به صفر ارمنستان در سال جاری میلادی که به مفهوم عدم رشد تقاضای مصرفی نسبت به سال گذشته میباشد(اثر منفی یا حداقل بدون اثر مثبت).
- پیشبینی عدم تأثیرپذیری بخش کشاورزی ارمنستان از مشکل شیوع کووید 19 با توجه به اینکه فعالیتهای کشاورزی در فصل گرما صورت میپذیرد که در نتیجه نمیتوان کمبود تولید داخلی برای جبران از طریق افزایش واردات را متصور بود(اثر منفی و یا بدون اثر مثبت بر تقاضای واردات).
- روند رو به رشد واردات میوه و سبزیجات ارمنستان در 5 سال گذشته بخصوص در زمینه میوهجات(اثر مثبت).
- اجرای موافقتنامه تجارت ترجیحی میان ایران و اتحادیه اوراسیا(اثر مثبت).
نکته جالب در مورد تاثیر اجرای موافقتنامه تجارت ترجیحی بر واردات میوه و سبزیجات ارمنستان از ایران این است که کلیه محصولات مندرج در جداول 2 و 3 مشمول امتیازات این موافقتنامه (تخفیف تعرفهای) میباشند به عنوان مثال تعرفه واردات خرما، پسته و پرتقال از ایران از زمان اجرای موافقتنامه صفر شده و دیگر اقلام نیز یا مشمول تعرفه صفر و یا تخفیف قابل توجه در تعرفههای گمرکی شدهاند.
در جداول شماره 4 و 5 به ترتیب برآوردی تقریبی از حجم واردات سبزیجات و میوهجات ارمنستان از ایران در سال جاری میلادی به صورت حداقلی و حداکثری با در نظر گرفتن چهار عامل فوقالذکر، عملکرد وارداتی سال 2019، رشد واردات 2019 نسبت به 2018، میانگین رشد واردات در 5 سال گذشته و بهترین عملکرد واردات در 5 سال گذشته از جهان و از ایران، برآورد شده است.
جدول(4) برآورد تقریبی واردات انواع سبزیجات ارمنستان از ایران در سال 2020
محصول |
نرخ رشد واردات ارمنستان از ایران در سال 2019(درصد) |
بهترین عملکرد در 5 سال گذشته (هزار دلار) |
پیش بینی حجم واردات از ایران (تن) |
حداقل |
حداکثر |
خیار |
22.8 |
1267 |
657 |
807 |
سایر سبزیجات(فلفل دلمهای، بادمجان، انواع کدو) |
77.9 |
1092 |
776 |
1380 |
هویج، شلغم، چغندر سالاد، تربچه و ریشههای خوراکی مشابه و ... |
-48.6 |
864 |
778 |
1515 |
گوجه |
1532.6 |
751 |
286 |
500 |
کلم، گل کلم،... تازه یا یخ زده |
50.0 |
1166 |
2612 |
3919 |
پیاز |
-20.6 |
1200 |
1142 |
1439 |
سیب زمینی |
|
82 |
0 |
345 |
کاهو، کاسنی، ... |
|
68 |
0 |
322 |
جدول(5) برآورد تقریبی واردات میوهجات ارمنستان از ایران در سال 2020
محصول |
نرخ رشد واردات ارمنستان از ایران در سال 2019(درصد) |
بهترین عملکرد در 5 سال گذشته (هزار دلار) |
پیشبینی حجم واردات از ایران (تن) |
حداقل |
حداکثر |
کیوی تازه |
-23.0 |
2653 |
3395 |
4407 |
مرکبات تازه یا خشک |
524.5 |
1936 |
4084 |
4575 |
هندوانه و خربزه |
158.7 |
1252 |
1713 |
1884 |
پسته |
-16.7 |
1697 |
232 |
278 |
سایر میوهها شامل انار، عناب، زرشک و... |
-7.6 |
1245 |
2868 |
3105 |
کشمش |
27.8 |
955 |
672 |
859 |
خرما |
10.3 |
968 |
830 |
915 |
انگور |
147.5 |
401 |
580 |
638 |
سیب درختی |
-97.0 |
1807 |
47 |
52 |
معرفی مناطق آزاد اقتصادی ارمنستان
بر اساس قانون مناطق آزاد جمهوری ارمنستان، شرکتهایی که در مناطق مذکور فعالیت دارند از امتیازات مالیاتی و شرایط مساعدتر و متفاوت از سرزمین اصلی و اتحادیه اقتصادی اوراسیا برخوردار شده و شرایط ویژه در زمینه مالیات بر سود، مالیات ارزش افزوده، مالیات بر اموال، و تعرفه گمرکی برخوردار میگردند. مشخصات مناطق آزاد جمهوری ارمنستان به شرح ذیل ارائه میگردد.
منطقه آزاد آلیانس
منطقه آزاد اقتصادی آلیانس ارمنستان از یکم آگوست 2013 در ارمنستان آغاز بکار کرده است. تولید و صادرات فناوریهای نوین و پیشرفته شامل الکترونیک، مهندسی ابزار آلات دقیق، داروسازی و بیوتکنولوژی، فناوری اطلاعات، انرژیهای نو و جایگزین، مخابرات (دستگاههای فناوری برای انتقال اطلاعات، طراحی سیستم و تولید مواد آن) و همچنین تولید کالاهایی که در ارمنستان تولید نمیشود، از جمله زمینههای فعالیت این منطقه است. مدت فعالیت منطقه آزاد آلیانس 10 سال میباشد.
سایت اینترنتی برای آشنایی بیشتر: www.fez.am
منطقه آزاد مریدیان
در تاریخ 12 مارس 2015 راهاندازی شد و زمینه فعالیت آن تولیدات صنعتی شامل طلاسازی، نگینسازی و ساعتسازی میباشد. مدت فعالیت این منطقه 10 سال است.
سایت اینترنتی برای آشنایی بیشتر: www.meridianfez.com
منطقه آزاد مقری
منطقه آزاد مقری در تاریخ 7 دسامبر 2017 احداث و در تاریخ 15 دسامبر همان سال افتتاح شد. زمینه فعالیت این منطقه : تولیدی و صنعتی و لجستیک شامل کشاورزی، صنعت فرآوری، تامین برق، تجارت، حمل و نقل، انبارداری، فعالیتهای تخصصی و فنی، فرهنگی، گردشگری و تفریحی میباشد. مدت فعالیت این منطقه 10 سال است.
گفتنی است این منطقه هنوز به شکلی که باید، سر و شکل خود را نیافته است.