در راستای بررسی توسعه ترانزیت منطقه به ویژه مسیر تبریز- ترابوزان نشست کمیته کارشناسی لجستیک استان با حضور کارشناسانی از گمرک، سازمان حمل و نقل و پایانه های استان، منطقه ویژه اقتصادی سهلان ، منطقه آزاد ارس و کمیسیون حمل و نقل و ترانزیت اتاق بازرگانی تبریز، در محل اتاق تبریز تشکیل گردید.
رضا کامی رئیس کمیسیون گمرک، حمل و نقل و ترانزیت اتاق تبریز در خصوص نتایج این نشست گفت: در این جلسه مقرر گردید موانع قانونی و مقرراتی در جهت روان سازی و رفع موانع موجود بررسی و جهت اصلاح به مقامات ذیصلاح به منظور تدوام توسعه مسیر ترانزیت تبریز - ترابوزان پیشنهاد شود.
رئیس کمیسیون گمرک، حمل و نقل و ترانزیت اتاق تبریز در این خصوص یادآور شد: در راستای توسعه مسیر ترانزیت تبریز – ترابوزان پس از نشست های تخصصی در تبریز و حضور میدانی در مرز بازرگان مقرر شده در روزهای آتی به منظور تداوم توسعه مسیر تبریز – ترابوزان  هیاتی تخصصی در راستای توافق نهایی در کشور ترکیه حضور یابند.
محمد ابراهیم نوشیروانزاده – کارشناس لجستیک و حمل و نقل پایانه های استان در این نشست در خصوص  جايگاه حمل و نقل و لجستيك در ساختار اقتصادي استان آذربايجانشرقي و کشور گفت: جمهوری اسلامی ایران دارای سه مزیت نسبی و رقابتی بزرگ در دنیا است :
1- نفت و گاز) مقام دوم گاز دنيا و مقام 5 ذخاير نفتي جهان
2- ترانزيت ( در مفصل اتصال 5 كريدور بين المللي و 6 كريدور منطقه اي)
3 -گردشگري ( جزو 10 كشور در حاكميت و مالكيت در آثار تاريخي و طبيعي جهان ( در ایران بعد از نفت و گاز ، ترانزیت ( لجستیک ) و گردشگری قرار گرفته است . که هر دو مزیت ( نفت و گاز و گردشگری ( جهت بهبود فرایند حمل و خدمات مرتبط ، به فعالیت های لجستیکی وابسته است .
 ایران با توجه به قرارگیری در منطقه جنوبغرب آسیا و محل اتصال 5 کریدور بین المللی و 6 کریدور منطقه ای از جمله نقاط مورد توجه کشورهای تولید کننده و مصرف کننده کالا و شرکتهای توزیع و یا شرکتهای حمل و نقل بین المللی میباشد . ظرفیت بالقوه ایران در عرصه ترانزیت حدود 100 میلیون تن کالا میباشد که اگر برای هر تن فقط در عرصه ترانزیت 200 دلار سود در نظر بگیریم در آمد سالیانه ایران از این محل حدود 20 میلیارد دالر خواهد بود . ولی عدم عنایت مدیران اقتصادی و برنامه ریزی کشور به اهمیت لجستیک و حمل و نقل در ایران سبب شده است که شاخصهای عملکرد لجستیکی ایران از میان 155 کشور رتبه 122 را کسب نماید . این موضوع اصلاٌ تناسبیتی با جایگاه ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی ایران در سطح منطقه ای و حتی جهانی ندارد . عدم حضور ایران در ترتیبات منطقه ای کالا و خدمات و به تبع عدم بهره مندی ایران از منافع حاصله از آن سبب شده است که کشورمان قادر به عرضه خود در شبکه های توانمند سازی تجاری و لجستیکی منطقه ای نشده و لحظه به لحظه جایگاه خود را در عرصه های لجستیکی به کشورهای منطقه ای واگذار نماید.
آمار حجم تجارت و سهم ایران
1 -حجم تجارت جهاني کالا و خدمات در سال 2016 بيش از 20 هزار ميليارد دلار
 2 -حجم تجارت منطقه اي کالا و خدمات در بين كشورهاي منطقه اي آسيا و اروپا حدود 14500 ميليارد دلار
 3- حجم تجارت بين كشورهاي قاره آسيا و اورپا حدود 5700 ميليارد دلار
 4- سهم حمل و نقل از حجم تجارت : 10 درصد كل حجم تجارت را هزينه هاي حمل و نقل به خود اختصاص داده اند
 5- ايران به لحاظ موقعيت ممتاز جغرافيايي در توزيع و باز توزيع کالاهای منطقه اي هر سال ميتواند 100ميليون تن کالا را ترانزيت نمايد .در شرايط فعلي حجم ترانزيت از ايران حدود 12 ميليون تن کالا  است 6- در برخي كشورها لجستیک  از 12 تا 22 درصدتوليد ناخالص داخلي را به خود اختصاص داده است
 خلاصه  عملكرد حمل و نقل
-    قرارگيري ايران در جنوب غرب آسيا و در منطقه خاورميانه و محل اتصال و گره جريانات عبوري کالا و خدمات بين المللي و منطقه اي
-    جمعيت ايران حدود 80 ميليون نفر
-    تردد سالیانه  حدود از 12 ميليون تن کالای ترانزيتي از مبادي مرزي كشور
-     بيش از 12 %از توليد ناخالص داخلي از طريق ترانزيت و حمل و نقل بدست مي آيد
-     بصورت مستقيم و غير مستقيم بيش از 8 %جمعيت ايران با حمل و نقل و ترانزيت و خدمات مرتبط اشتغال دارند
استان آذربایجانشرقی
استان آذربایجانشرقی با عنایت به موقعیت ممتاز جغرافیایی و قرارگیری در محل عبور کریدورهای بین المللی به اروپا و کشورهای cis بهترین جایگاه را در عرصه فعالیت های لجستیکی دارد . و قادر است 15 %از سهم ترانزیت کشور را به خود اختصاص دهد . که این درآمد رقمی زیادی در عرصه درآمدهای خدماتی است . وجود منطقه آزاد ارس و منطقه ویژه سهلان و... با جمیع مزیت های قانونی و توانمندیهای محیطی قادر هستند حتی این سهم در آمدی را بیشتر نماید . طبق مطالعات متخصصین اقتصادی ، ایران میتواند محل شکل گیری 12 هاب یا پایانه ترکیبی باشد که چهارمین اولویت هاب استان آذربایجانشرقی است که از 1000 میلیون تن کالای جابجا شده در بین هابها قادر است 120 میلیون تن کالا را از خود عبور دهد . و حتی این هاب قادراست محل تمرکز و پردازش کالا و ایجاد ارزش افزوده ( باز توزیع کالا ) برای کشورهای منطقه ای گردیده و زمینه شکل گیری یک کریدور منطقه ای با کشورهای هدف بمانند روسیه و گرجستان و ارمنستان و آذربایجان و ترکیه و عراق گردد.
خلاصه  وضعيت استان آذربايجانشرقي
 1 -قرارگيري در شمال غرب كشور و همسايگي با جمهوري خودمختاري نخجوان و جهموري ارمنستان و جهموري آذربايجان
 2 -قرارگيري استان در مسير رتباطي ايران به كشورهاي تركيه – عراق و قفقاز و ماوراي قفقاز در امتداد كريدورهاي منطقه اي و بين المللي
 3 -وجود دو مبداء ورودي و خروجي رسمي در مرز خودمختاري نخجوان و ارمنستان
 4 -جمعيت استان حدود 4 ميليون نفر و 5 %جمعيت كشور
 5 -نرخ رشد استان حدود 5/3 % و گردش مالي 5/2در صد
6- نسبت تناژ صادراتي استان نسبت به كشور حدودي 1 درصد
7 -نسبت ريالي صادارت استان نسبت به كشور 6/2 درصد
 8- -نسبت دلاری صادرات استان نسبت به كشوري حدود 7 /2 در صد
 9- امكان افزايش يك درصدي نرخ رشد با رونق گيري فعاليت هاي لجستيكي
با امعان نظر به مراتب فوق بنظر میرسد عنایت ویژه مسئولین محترم اقتصادی ، قانونگذاری و برنامه ریزی استان در سیاستگذاری ؛ مکانیابی ایجاد فضاهای کالبدی و فعالیتی برای شکل دهی به عملیات لجستیکی در منطقه ویژه سهلان و منطقه آزاد ارس و .... با مزیت های مکانی برتر و فعال سازی کریدورهای منطقه ای بمانند کریدور تبریز – ترابوزان و کریدور ایران – ارمنستان - روسیه بیش از پیش ضرورت پیدا کرده است. لحاظ نرخ رشد استان و گردش مالی با لحاظ سهم استان از جمعیت کشور می طلبد در جوار بخش صنعت و سایر بخشهای اقتصادی به لجستیک بخش خدمات نیز توجه خاصی صورت گردد. ضمنا بخش لجستیک می تواند تولید ناخالص استان را بیش از 1 درصد ارتقا بخشیده و آسایش، آرامش و رفاه را که ما حصل این فعالیت در ایران و استان آذربایجانشرقی خواهد بود، ایجاد نماید.
کریدورهای منطقه ای با محوریت استان آذربایجانشرقی
کریدورهای منطقه ای که با محوریت استان آذربایجانشرقی قابلیت فعال سازی را از منطقه ویژه سهلان و منطقه آزاد ارس  دارد با مزایای مشروحه بشرح ذیل میباشد :
الف)  تنوع اقتصادی  : انتفاع متقابل ایران و با کشورهای همجوار  از جریانات بار و خدمات از حیث ارتباط محلهای تولید و مصرف منطقه ای و حتی بین المللی
ب‌)    توسعه یک نظم منطقه ای : تولید مزیت های نسبی و رقابتی از راه اندازی این کریدور در مقابل کریدورهای منطقه ای که خارج از ایران شکل گرفته اند و یا در حال شکل گیری هستند بمانند جاده ابریشم جدید و....
ت‌)    ثبات سیاسی منطقه ای : ایجاد رفاه و آسایش برای شهروندان دو کشور و در نهایت ایجاد صلح منطقه ای و هم بندی اجتماعی ما بین دو کشور و کشورهای همسایه

1-    مسیر تبریز و ترابوزان
مسیر تبریز - ترابوزان با توجه به قرارگیری مسیر تجارت و ترانزیت ایران با ترکیه و کشورهای منطقه ای ایران و ترکیه از اهمیت فراوانی برخوردار است . این مسیر میتواند در امتداد کریدور شمال – جنوب و غرب - شرق خود نمایی نموده و وضعیت بازرگانی و تجاری را در منطقه متحول نماید .
 
در ضمن فعال سازی این مسیر با محوریت ارس و سهلان ؛ زمینه های شکل گیری هابهای بزرگ لجستیکی را فراهم می نماید که خود در حین ایجاد اشتغال پایدار، زمینه نقش گیری استان را در سطح منطقه ای فراهم نموده و نقش استان را در زنجیره تامین ارزش منطقه ای و حتی جهانی تثبت و تحکیم میبخشد .
مزیت های داخلی و استانی  فعال سازی این مسیر:
-    رونق دهی به جذب سرمایه گذاری خارجی در بحث لجستیک و حمل و نقل
-    رونق گیری فعالیت حمل و نقل ترکیبی در داخل ایران
-    قابل توجیه نمودن و در عین حال زمینه سازی شکل گیری  زیرساختهای حمل و نقل ترکیبی در مسیر تبریز و ترابوزان
-    بزرگترین مشکل ایران در امر لجستیک و ترانزیت بحث فعالیت شرکتهای فوروادر بین المللی است با این کار شرکتهای مربوطه ، ایران را در مسیر کریدورهای تجاری ، فعال مینمایند .
-     پر رونق نمودن فعالیت حمل و نقل داخلی استان خصوصا حمل و نقل جاده ای در سطح ملی و حتی در سطح  منطقه ای خصوصا کشورهای همسایه شمال شرقی و شرق ایران
-    تسهیل امر صادرات کالاهای تولیدی استان به بازارهای هدف
-    زمینه سازی شکل گیری صادرات مجدد از استان
2- مسیر ایران به روسیه از طریق ارمنستان
این کریدور نیز بمانند کریدور تبریز و ترابوزان و با مزایای فوق الاشاره می تواند باعث رونق گیری فعالیت های لجستیکی از کشورهای حاشیه خلیج فارس و هندوستان از طریق خاک ایران و ارمنستان به روسیه و حتی بنادر حاشیه دریای سیاه گردد . برنامه های زیرساختی ارمنستان و فعالیتهای منطقه ای آن کشور گویای ارتقاء شاخصهای عملکرد لجستیکی آن کشور و پیوند با زنجیره ها و شبکه های  لجستیکی منطقه ای است . از مزیت های کریدور این است که باعث همبندی ایران و ارمنستان  به کشورهای منطقه ای گردیده و زمینه را برای فعال سازی نقاط گرهی در مدیریت زنجیره تامین و شکل گیری خطوط ارتباطی بصورت ترکیبی میشود .    
  پيشنهادات :
1- براي نهادينه سازي حمل و نقل و لجستيك در ساختاريهاي اقتصادي و اجتماعي و سياسي استان، اين فعاليت به يك رويكرد برنامه ريزي استاني تبديل شود.
  2  -براي مديريت بر فرايند شكل دهي به فعاليت هاي حمل و نقل و لجستيك در طرح پايه آمايش استان به دقت فعاليت هاي حمل و نقل و لجستيك مطالعه و ساختاريهاي زيربنايي استان در يك همبندي مناسب با كشور مطالعه گردد .(تدوين ماموريت جديد و تهيه سند راهبردي)
 3- طرح حمل و نقل و لجستيك استان در راستاي طرح پايه آمايش لجستيك كشور و كليه طرحهاي فرداست همچون طرح پايه آمايش استان و حتي طرحهاي بخشي و فرابخشي، كه در حال تهيه است ، مطالعه گردد تا از شبكه ها و فضاهاي گرهي استان ) هابها( حداكثر استفاده در حضور در ترتيبات منطقه اي انجام گردد
 4- كريدورهاي منطقه اي با كشورهاي همجوار براي حضور استان در شبکه زنجیره تامین فعال گردد و ماموريت هريك از سازمانها و ادارات استاني در جهت اجرايي شدن تصميمات و برنامه ها مشخص و تبين گردد .