«میزگرد احیای دریاچه ارومیه؛ بایدها و نبایدها»، همت خانه توسعه آذربایجان در اتاق بازرگانی تبریز برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی تبریز،
سبحان‌الهی؛ استاندار سابق آذربایجان شرقی در این نشست گفت: امروز دریاچه ارومیه به یکی از حیاتی‌ترین مسائل کشور و منطقه تبدیل شده است که اگر به آن توجه نشود، کل منطقه آذربایجان شرقی، غربی و استان‌های اطراف آسیب می‌بینند و دیگر این مناطق محل مناسبی برای سکونت نخواهند بود.
پیشنهاد جایگزینی ۵ محصول آب‌بر
در ادامه عباس کشاورز به تشریح الگوی کشت پیشنهادی کمک به احیای دریاچه ارومیه پرداخت و گفت: بنده در سال ۱۳۸۸ و قبل از تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه، طی مقاله ای از وضعیت دریاچه ارومیه ابراز نگرانی کرده بودم اما گوش شنوایی نبود. اکنون نیز معتقدم راه‌حل بحران‌ها از جمله بحران آب از طریق گفت‌وگو قابل حل است.
وی افزود: معتقدم کشور در حال حاضر با دو ابرچالش مواجه است که یکی بحث اشتغال و دیگری آب است. در اطراف دریاچه ارومیه بیشتر از ظرفیت اکولوژی آبی تقاضا ایجاد شده است. همچنین به دلیل عملکرد ما، میزان افزایش درجه دما در چشم‌انداز صدساله، دو سه برابر روند جهانی است.
کشاورز گفت: با وجود این معضلات در الگوی کشت، پیشنهاداتی از جمله جایگزینی ۵ محصول آب‌بر، جهت کمک به دریاچه ارومیه تدوین و تنظیم کرده‌ایم تا بتوانیم دریاچه را بدون آسیب به بخش کشاورزی آباد کنیم. همچنین پیشنهاد تمرکز بر تولید سیب و انگور در منطقه مطرح شده است.
تبریز آسیب‌پذیرترین شهر ایران در برابر گرد و غبار نمکی
فاخری‌فرد به بررسی اثرات متقابل اقلیمی خشکیدگی دریاچه ارومیه و شبیه‌سازی انتشار نمک پرداخت و عنوان کرد: در اولین آزمایش با بررسی‌های صورت گرفته متوجه شدیم هر چه دریاچه ارومیه بیشتر دچار پس‌روی شده، در مناطق همجوار آن از جمله آذرشهر نیز میزان رطوبت هوا کمتر شده است اما در مناطقی که فاصله زیادی با دریاچه ارومیه دارند، برای مثال در لیقوان و میرکوه حاجی، تأثیری در میزان رطوبت هوا نداشته است.
وی افزود: همچنین میزان تبخیر آب در آذرشهر کمتر شده اما در لیقوان تأثیری نداشته است. دمای هوا در آذرشهر افزایش داشته است اما در لیقوان خشکی دریاچه ارومیه تاثیری روی دما نداشته است. در آزمایش بعدی یعنی آزمایش تونل باد_انتشار نمک متوجه شدیم، متأسفانه چه زود و چه دیر، در منطقه شاهد انتشار نمک در هوا خواهیم دید.
فاخری فرد گفت: طبق آزمایشات انجام شده مشخص شد که هوای تبریز، آذرشهر و دیگر شهرها بسیار با سرعت بالا نمک دریافت می‌کنند و وضعیت بسیار هشداردهنده است. همچنین خاک منطقه به شوری گرایش دارد که باعث ایجاد گردوغباری می‌شود که این گردوغبار، از نمک خالص خطرناک‌تر است. از سوی دیگر مشاهدات نشان می‌دهد که شدت نمک در شرق دریاچه ارومیه بیشتر از دیگر مناطق است و این برای تبریز از همه جا خطرناک‌تر است.
خشکی دریاچه ارومیه موجب قهر ایدئولوژیک شده است
ساری صراف به تشریح اثر تغییر اقلیم در برنامه احیای دریاچه ارومیه پرداخت و اذعان کرد: در حالیکه برآوردها و برنامه‌ریزی برای افزایش درجه هوا در کشور در سال آینده یک تا دو و نیم درجه است، در محدوده شمال غرب ایران فرض و برآوردها حاکی از افزایش دما به میزان ۵ درجه است.
وی گفت: خشکی دریاچه ارومیه اقلیمی ایجاد کرده است که حوالی دریاچه را گرم‌تر کرده است و اثرات آن بسیار مخرب است. این تغییرات اقلیمی که در اثر خشکی دریاچه به وجود آمده است، اجازه بارندگی مطلوب را به حوزه دریاچه ارومیه نمی‌دهد.
ساری صراف در ادامه به مقایسه تغییرات بارش حوضه آبریز با نوسانات تراز آب دریاچه پرداخت و عنوان کرد: زمانی که وضعیت دریاچه ارومیه مناسب بود به مقدار کافی بارش‌ها را این منطقه شاهد بودیم، اما سالها است که با خشکی آن، قهر ایدئولوژیک روی داده و حجم بارش ها بسیار کمتر شده است.
وی با بیان اينکه میزان گرم شدن پهنه سرزمینی حوضه دریاچه بسیار محسوس و قابل ملاحظه است، اضافه کرد: وضعیت دریاچه در خرداد ۱۴۰۲ نسبت به خرداد ۱۴۰۱ بدتر است.
ضعف مشارکت جوامع محلی در بحران دریاچه ارومیه
حسن علیزاده پروین در این نشست به بررسی اهمیت و نقش مشارکت آحاد جامعه به ویژه جوامع محلی در احیا و گذار از بحران دریاچه ارومیه پرداخت و عنوان کرد: ضعف مشارکت جوامع محلی در بحران دریاچه مشهود است و جوامع محلی در روستاهای حاشیه دریاچه باید در احیا آن مشارکت داشته باشند.
وی افزود: با حضور مردم در کنار دولت ضرر و زیان‌ها کنترل می‌شود، اطلاعات درست و حقایق به جامعه اعلام می‌شود، راه حل‌ها سریع‌تر به نتیجه می‌رسند و عمل محوری حاکم می‌شود.
ضرورت ایجاد تعادل بین سدسازی و برداشت آب
مهدی ضرغامی، به بیان نقشه راه احیای دریاچه ارومیه مبتنی بر حکمرانی تعالی‌گرای داده‌محور پرداخت و گفت: علاوه بر تهدیدات مهم نمکی باید ذکر کرد که ارزش دریاچه که یک منطقه ثبت شده جهانی است به حدود ۸۰۰ گونه زیستی در حوضه دریاچه وابسته است. همچنین باید بین سد سازی و برداشت آب، بالانس و تعادل ایجاد کرد.
وی در تاکید کرد: آنچه که دریاچه ارومیه را به وضعیت کنونی دچار کرده است، مرکزگرایی حاکم در کشور و بی‌توجهی به آن است.