به گزارش روابط عمومی اتاق تبریز، با حضور نماینده مردم ملکان و رئیس فراکسیون مناطق محروم مجلس شورای اسلامی، فرماندار، رئیس اداره جهاد کشاورزی شهرستان ملکان، نمایندگان سازمان صمت و جهاد کشاورزی، امور اقتصادی و دارایی، مدیریت و برنامه ریزی، شورای هماهنگی بانک های استان، بانک توسعه صادرات، گمرک تبریز و تعدادی از صادرکنندگان محصولات کشاورزی، مشکلات صادرات کشمش شهرستان ملکان در کمیسیون صادرات اتاق تبریز بررسی شد.

در ابتدای جلسه، سید یوسف حسینی، رئیس کمیسیون صادرات و مدیریت واردات اتاق بازرگانی تبریز بر لزوم توجه به بحث رقابت پذیر کردن و ارتقاء شاخص های کیفی محصولات کشاورزی کشور جهت حضور پایدار در بازارهای هدف تاکید کرد و افزود: برخی رقبای صادراتی ما با پایین آوردن عمدی قیمت در بازارهای صادراتی، کالاهای ما را غیررقابتی می کنند از جمله اقدام اخیر آمریکا که با پایین آوردن عمدی قیمت محصول پسته در صدد حذف رقبای خود از بازارها است.
 
وی با اشاره به نزدیک بودن فصل برداشت انگور شهرستان ملکان، در خصوص تعیین قیمت خرید انگور از کشاورز گفت: قیمت ها نباید به نحوی تعیین شود که موجب غیر رقابتی شدن محصول در صادرات شود که در این صورت هم صادرکننده و هم کشاورز آسیب خواهند دید.

حسینی، در خصوص واردات موقت کشمش از ازبکستان و هند و پردازش و صادرات مجدد آن گفت: این امر به زیان بخش کشاورزی بوده و موجب تضعیف کشاورزان می شود.

سید علی موسوی، نماینده مردم شهرستان ملکان در مجلس شورای اسلامی از عدم وجود برنامه تولید در وزارت جهاد کشاورزی و متضرر شدن کشاورزان انتقاد کرده و گفت: عدم وجود برنامه تولید در وزارت جهاد کشاورزی برای مناطق محروم و ضعف پیش بینی تولیدات کشاورزی موجب شده است که کشاورزان نقش خیرین را ایفاء کنند و هر سال محصولاتی را تولید و به دلیل حجم تولید بالا که نامتناسب با حجم مصرف است مجبور به عرضه با قیمتی پایین از قیمت تمام شده شوند و به این ترتیب همواره متضرر شوند.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه نباید انگیزه و روحیه تولید کنندگان از بین برود گفت: با برنامه ریزی صحیح باید از انگیزه و روحیه صنعتگران و تولیدکنندگان در راستای رشد و توسعه کشور استفاده کنیم.

رئیس فراکسیون مناطق محروم کشور با اشاره به اینکه برای مناطق محروم و کم برخوردار، مشوق های ویژه ای از جمله معافیت های مالیاتی جهت سرمایه گذاری مصوب شده است، گفت: می توانیم برای صادرات این مناطق نیز مشوق هایی در نظر بگیریم تا هم صادرکننده تشویق شود و هم برای تولید کننده و کشاورز انگیزه تولید بیشتر را ایجاد کنیم.

ملکان، سرزمین خوشه های طلائی

بهمن قائلی، فرماندار شهرستان ملکان با اشاره به اینکه شهرستان ملکان قطب تولید انگور در استان است، گفت: هدف از تشکیل جلسه که قبل از فصل برداشت محصول و با حضور صاحب نظران، مسئولین، تشکل های کشاورزی و فعالان اقتصادی این بخش تشکیل داده ایم، هم اندیشی جهت رفع مشکلات صادرات، قیمت گذاری، ضمانت های صادرات و سایر موارد در راستای حمایت از بخش کشاورزی شهرستان است.

جعفری، رئیس اداره جهاد کشاورزی شهرستان ملکان با اشاره به اینکه شهرستان ملکان با عنوان سرزمین خوشه های طلایی مشهور است، گفت: میزان باغات انگور در شهرستان ملکان 11 هزار هکتار بوده و به طور متوسط تولید در هر هکتار24 تن است.

وی ادامه داد: تولید کل انگور در شرایط مناسب، حدود 264 هزار تن و کشمش تولیدی 75000 تن بوده است و به ازای هر 3 یا 3.5 کیلو انگور ملکان، یک کیلو کشمش تولید می شود و در مقایسه با سایر نقاط کشور که در آن ها از 5 یا 6 کیلو انگور، یک کیلو کشمش به دست می آید، حائز اهمیت است که متاسفانه در بحث کیفیت انگور ملکان تحقیق و پژوهش انجام نگرفته است.

جعفری با بیان اینکه میزان قند و گلوکوز موجود در انگور ملکان در سطح دنیا قابل توجه است، گفت: کشمش تولیدی شهرستان ملکان شامل دو رقم تیزابی و کالیفورنی هست که رقم تیزآبی آن به کشورهای روسیه، ترکیه، لیتوانی، مجارستان و رقم کالیفورنی آن به صورت آجیل به کشورهای حاشیه خلیج فارس، عربستان، کویت، امارات، قطر صادر می شود.

رئیس اداره جهاد کشاورزی ملکان افزود: 16 کارخانه سبزه پاک کنی و تولید جعبه در ملکان فعالیت می کنند. تعیین قیمت انگور در جهت حمایت از تولید و کشاورزان ضروری است و ورود دلالان باعث کاهش هرچه بیشتر قیمت و متضرر شدن کشاورز می شود. قیمت تمام شده و هزینه های فرآوری کشمش بسیار بالا است.

وی ادامه داد: هزینه های فرآوری اعم از هزینه گوگرد، پودر سبزه، روغن سبزه و هزینه نیروی انسانی در ازای فرآوری هرکیلو کشمش، 7000 تومان است که با توجه به افزایش 3 برابری هزینه های سمپاشی  نسبت به سال گذشته، انتظار می رود که قیمت انگور و کشمش نیز 3 برابر شود.

تشکیل خانه انگور کشور در ملکان، تاسیس نمایندگی اتاق بازرگانی تبریز در شهرستان ملکان جهت طرح مسائل کسب و کار و ارائه خدمات اتاق، استقرار اداره استاندارد در ملکان برای اخذ گواهی های صادراتی و استقرار اداره گمرک در شهرستان از جمله مطالباتی بود که رئیس اداره جهاد کشاورزی استان در راستای حمایت از تولید و صادرات انگور ملکان مطرح کرد.

تهدید صادرات کشاورزی به دلیل نرخ های پایین بازگشت ارز حاصل از صادرات

مصطفی حدادی، صادرکننده محصولات کشاورزی در خصوص اهمیت صادرات خشکبار و محصولات کشاورزی گفت: در صورت اختلال در صادرات خشکبار و سایر محصولات کشاورزی، معیشت جمعیت قابل توجهی از کشاورزان به مخاطره می افتد و همچنین اشتغال صنایع تبدیلی تهدید می شود.

حدادی، مشکل تامین محصولات صادراتی کشاورزی با قیمت ارز آزاد و عرضه ارز حاصل از صادرات با تفاوت بسیار در سامانه نیما، بازار متشکل ارزی یا استفاده در واردات را چالش و مانع عمده صادرات این محصولات عنوان و خواستار رفع این معضل جهت توجیه دار بودن و تداوم صادرات این بخش شد.

حسن قالیچه باف، صادرکننده محصولات کشاورزی با اشاره به اینکه تامین کالای صادراتی در بخش کشاورزی با نرخ بازار آزاد و بازگشت ارز با نرخ های پایین تر و به زیان صادرکننده انجام می گیرد، گفت: تا 5/1 سال قبل، زیان ناشی از تفاوت نرخ ارز آزاد و نیمایی در رفع تعهد ارزی صادرات کشاورزی از طریق خرید ارز حاصل از صادرات با نرخ آزاد توسط بانک مرکزی پوشش داده می شد اما با عدم تداوم این امر، صادرات کشاورزی با تهدید رو به رو شده است.

قالیچه باف با اظهار اینکه صادرکنندگان علیرغم شرایط سخت تحریمی، همواره در جهت توسعه صادرات کوشیده اند، خواستار تشکیل کمیته ای ویژه متشکل از مسئولین رسمی و تعدادی از صادرکنندگان شاخص جهت پیگیری جدی مشکلات صادرات شد.

لزوم توجه به قیمت تمام شده پایین جهت تداوم حضور در بازارهای صادراتی

رئیس کمیسیون صادرات و مدیریت واردات اتاق بازرگانی تبریز با اشاره به حجم بالای ضایعات در بخش کشاورزی استان از جمله حجم 18درصدی ضایعات در برداشت و فرآوری انگور به لزوم توجه به قیمت تمام شده پایین این محصول با توجه به رقابتی بودن بازارهای صادراتی تاکید و اظهار کرد: تعیین قیمت خرید محصولات کشاورزی باید به نحوی باشد که صادرات را فاقد توجیه نکند به ویژه در شرایطی که رقبای ما از جمله آمریکا با پایین آوردن عمدی قیمت پسته صادراتی خود موجب تلنبار شدن 45000 تن محصول پسته صادراتی ما در کشور شده اند.

حسن قالیچه باف، صادر کننده محصولات کشاورزی با اشاره به رقابتی بودن بازارهای صادراتی و همچنین فراهم کردن بسترهای سرمایه گذاری و جذب سرمایه گذاران خارجی جهت تولید و فرآوری کشمش توسط برخی رقبا همچون ازبکستان، بر لزوم اهتمام به قیمت تمام شده پایین تاکید کرد.

لزوم توجه به استانداردهای کیفی محصولات کشاورزی

مصطفی حدادی، صادر کننده محصولات کشاورزی در خصوص اهمیت کیفیت و رعایت استانداردها در محصولات کشاورزی گفت: علیرغم اینکه در سنوات گذشته به کشاورزان منطقه ملکان تذکر لازم در مورد عدم استفاده از سم لاروین (مخصوص پنبه) برای کشمش داده شد اما استفاده از این سم تبعات منفی در صادرات کشمش ملکان به بار آورده است. صادرکنندگان کشمش تعهدی را به مراجع مربوطه در کشورهای هدف صادرات می دهند که در صورت اثبات وجود سموم غیر مجاز، محصول معدوم خواهد شد.

محمدنقی هنربر، رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان با اشاره به کاهش 56 درصدی صادرات خشکبار در سطج کشور و 35 درصدی در سطح استان در 4 ماهه اول سال 1401 در گروه صادراتی خشکبار گفت:70 درصد ترکیب کالاهای صادراتی گروه خشکبار را کشمش تشکیل می دهد و دلیل عمده کاهش صادرات به عواملی همچون کاهش تولید ناشی از خشکسالی، عوارض نیم درصد آب مجازی در صادرات، میزان بالای باقیمانده سموم و قیمت تمام شده بالا بازمی گردد و با توجه به اینکه محصولات کشاورزی با قیمت ارز بازار آزاد تامین می شود، در بازگشت ارز حاصل از صادرات باید استثنائاتی در قیمت ارز بازگشتی در نظر گرفته شود.

برآورد و پیش بینی تولید محصولات کشاورزی توسط سازمان جهاد کشاورزی استان

منوچهر رحمانی، مدیر دفتر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان با اشاره به اینکه این سازمان، در راستای امکان برنامه ریزی تجاری، آمار تولید محصولات کشاورزی و همچنین آمارهای مرتبط با مصرف داخل استان و مازاد مصرف استان را پیش بینی کرده و ماه به ماه بازنگری آن ها را به دلیل حوادث احتمالی و عوامل موثر انجام ‌می دهد، برآورد سال 1401 تولید محصول انگور استان را ۲۰۰ هزار تن اعلام کرده و گفت: ۷۰  الی ۸۰ درصد تولید مربوط به شهرستان ملکان است.

 مدیر دفتر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان افزود: میزان تولید انگور کشور سالانه ۳ میلیون تن و ۴/۵ درصد تولید جهان است. رتبه ایران از لحاظ تولید انگور در جهان یازدهم بوده و از لحاظ صادرات کشمش رتبه سوم در جهان، بعد از آمریکا و ترکیه را داریم و سهم استان آذربایجان شرقی از صادرات کشور ۳۵ درصد است. در سایر استان ها، مصرف انگور، عمدتا به شکل کنسانتره، تازه خوری و آبمیوه بوده اما در استان ما عمدتا به کشمش تبدیل می شود و  ۴۲ درصد کشمش کشور از استان ما صادر می شود.

رحمانی ادامه داد: چند ماه قبل از برداشت محصولات کشاورزی در استان با تشکیل جلسات متعدد با سازمان تعاون روستایی، صندوق توسعه کشاورزی، فرمانداری، نمایندگان مجلس و تجار و صاحبان صنایع تبدیلی هر شهرستان، در خصوص وضعیت تولید و توزیع تدابیری اتخاذ می کنیم تا غافلگیر نشویم.

مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی افزود: کشاورزی قراردادی از برنامه های اولویت دار وزارت جهاد کشاورزی است و جهت اجرای آن، تجار می توانند محصولات مورد نیاز بازارهای خارحی را شناسایی و با عقد قرارداد با کشاورزان کمیت مورد نیاز و تولید منطبق بر کیفیت و استانداردهای بازارهای هدف را انجام دهند.

ایاز برنو، سرپرست معاونت بازرگانی و صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان با اشاره به اینکه ۹۰ درصد انگور تولیدی کشور صادر می شود و این محصول نقش پیشران را در صادرات خشکبار ایفا می کند، گفت: لازم است هم تولیدات، کیفی و منطبق با استاندارد بازارهای هدف باشد و هم کشاورزی قراردادی در تولید انگور اجرا شود تا نقش این محصول در اقتصاد کشور و ارزآوری تداوم یابد.

در این جلسه در راستای رفع مشکلات صادرات کشمش ملکان و حمایت از بخش کشاورزی و رونق و اشتغال زایی منطقه محروم ملکان با پیشنهاد سید علی موسوی، نماینده شهرستان ملکان و رئیس فراکسیون مناطق محروم مجلس شورای اسلامی، برنامه ریزی و تقسیم کار مابین سازمان های دولتی و تشکل ها انجام پذیرفت.