اتحادیه اقتصادی اوراسیا متشکل از پنج کشور روسیه، قزاقستان، ارمنستان، قرقیزستان و بلاروس از سال 2015 تشکیل شده است. جمهوری اسلامی ایران بلافاصله پس از تشکیل این اتحادیه مذاکرات با اتحادیه و اعضای آن را برای عقد موافقتنامه تجاری آغاز کرد.
این مذاکرات در 27 اردیبهشت سال1397 منتهی به امضای موافقتنامه موقت تشکیل منطقه تجارت آزاد بین جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا شد. این موافقتنامه پس از طی مراحل تصویب داخلی در ایران و کشورهای عضو اتحادیه مذکور، از 5 آبان سال 1398 به مورد اجرا گذاشته شده است.
عملکرد تجارت کل در یک سال اجرایی شدن موافقتنامه
طبق آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران، در سال جاری کل صادرات ایران به اوراسیا از لحاظ ارزش دلاری حدود 29.5 درصد رشد داشته و به 1.09 میلیارد دلار رسیده است. واردات از مبدأ اوراسیا 0.4 درصد کاهش داشته و به 2.3 میلیارد دلار رسیده است. کل حجم تجارت فیمابین به 3.4 میلیارد دلار رسیده که نسبت به دوره مشابه قبل 9.6 درصد رشد نشان میدهد. این عملکرد در حالی است که با توجه به محدودیتهای ناشی از ویروس کرونا، شاهد کاهش حجم تجارت در عرصه بینالمللی هستیم.
اقلام مشمول موافقتنامه
صادرات ایران به اوراسیا در فهرست اقلام ترجیحی اوراسیا به ایران، از زمان اجرای موافقتنامه (5 آبان 1398) تا 31 مرداد 1399 به 435.1 میلیون دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه قبل 65 درصد رشد داسته است. همچنین درخصوص کالاهای مشمول تثبیت تعرفه، افزایش سه درصدی در میزان صادرات ایران به اوراسیا و در کالاهای مشمول تخفیف تعرفه، 80 درصد رشد مشاهده میشود.
واردات ایران از اوراسیا در فهرست اقلام ترجیحی به اوراسیا، از زمان اجرای موافقتنامه (5 آبان 1398) تا 31 مرداد 1399 به 1.3 میلیارد دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه قبل 20 درصد کاهش داشته است. همچنین در خصوص کالاهای مشمول تثبیت تعرفه کاهش 12 درصدی واردات ایران از اوراسیا و کالاهای مشمول تخفیف تعرفه، 40 درصد کاهش را نشان میدهند.