معاون امور معادن و صنایع معدنی وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: در مجموع، میزان ذخیره شناخته شده قطعی قیر طبیعی (بیتومین) کشورمان تا کنون حدود یک و نیم میلیون تن است.
داریوش اسماعیلی با حضور در برنامه گفت و گوی ویژه خبری سه شنبه شب شبکه دو سیما با اشاره به اینکه قیر طبیعی نوعی نفت خام غلیظ شده داخل زمین است که ارتباط مستقیم با نفت دارد، افزود: مهمترین کاربرد آن در بخش رنگ سازی، تونر سازی، رنگرزی، ایزوگام، عایق کاری و آسفالت است.
وی با اشاره به اینکه ۲۶ پروانه بهره برداری معدن قیر طبیعی داریم که بیشتر آن در استان کرمانشاه و پس از آن در استان‌های ایلام، فارس، خوزستان و اردبیل است، اضافه کرد: اکنون ۳۷ پروانه اکتشافی داریم و جدیداً پنج گواهی کشف را نیز در این زمینه به ثبت رساندیم.
اسماعیلی افزود: میزان تولید اسمی ۲۶ پروانه بهره برداری صادر شده، حدود ۱۷۰ هزار تن در سال است که باید تولید کنند.
وی اضافه کرد: در بخش ذخایر معدنی توانستیم سرمایه گذاران را تشویق کنیم و سود و بهره وری آن را به آنها معرفی کردیم.
اسماعیلی گفت: در بخش‌های اکتشاف، استخراج و فراوری، تکیه و جهت دهی و وارد میدان شدن با بخش خصوصی است و قرار نیست دولت در این مجموعه‌ها وارد شود.
معاون امور معادن و صنایع معدنی وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: البته شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران به عنوان شرکت تماماً دولتی متعلق به ایمیدرو، دو طرح بزرگ را در بخش اکتشاف آغاز کرد و در سال ۹۸ حدود ۲۵۰ کیلومتر مربع را تحت اکتشاف قرار داد و در سال ۹۹ به بهره برداری رسید، البته موانعی در استعلام‌ها بود بنابراین در برخی موارد، متوقف شد.
اسماعیلی اضافه کرد: با توجه به اینکه بخش خصوصی وارد فضای بهره وری از ماده معدنی «بیتومین» نشده است، امسال وزارت صمت از طریق ایمیدرو طرحی را مصوب کرد که مطالعه و فراوری در استان‌های ایلام و کرمانشاه را در دست بررسی دارد و امیدواریم تا پایان سال سال به نتیجه برسد.
رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی نیز با حضور در این برنامه با اشاره به اینکه کشور ما در حوزه معدنی، غنی است، گفت: کشورمان رتبه سوم ذخایر قیر طبیعی را در جهان دارد.
بهرام شکوری با بیان اینکه سالانه کمتر از ۱۰۰ هزار تن استخراج «بیتومین» داریم، افزود: باید سعی کنیم میزان استخراج را بیشتر کنیم.
وی با بیان اینکه برای فرآوری و تکمیل زنجیره این ماده معدنی تا کنون کاری انجام نشده است، ادامه داد: از سال ۷۶ در استان‌هایی از جمله کرمانشاه، ایلام و لرستان، پروانه‌های بهره برداری صادر شده است، اما زیرساخت‌ها مشکل دارد.
شکوری اضافه کرد: باید بر روی جاده‌ها سرمایه گذاری شود و باید به صاحبان معادن کمک کنیم تا قیر طبیعی استخراج شده را فرآوری کنند یا سرمایه گذاران را در این زمینه تشویق کنیم تا ارزش افزوده بیشتری ایجاد شود.
رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی گفت: مشکل سرمایه در گردش، تجهیز معادن، مشکل استخراج و اکتشاف علمی از جمله مشکلات است، اما در مقایسه با گذشته، شرایط بهتری را پیدا کردیم.
وی افزود: در گذشته شاید با توجه به درآمدهای نفتی، به بخش‌های معدنی اهمیت داده نمی‌شد، اما در مورد زنجیره سنگ آهن تا فولاد و یا مس و طلا اهمیت داده شده است و شاید از این قیر طبیعی غافل شدند.
عبدالرضا مصری عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی نیز در ارتباط تصویری با این برنامه گفت: تقریباً کشف «بیتومین» به زمان کشف صنعت نفت در داخل کشور بر می‌گردد، اما متأسفانه از زمان کشف آن تا کنون به علت سیاست غلط آمریکایی‌ها به هیچ عنوان به آن پرداخته نشد و بیشتر به سمت نفت رفتند.
وی ادامه داد: مسئولیت این موضوع قبلاً بر عهده شرکت ملی نفت ایران بود که پس از اینکه آنها هیچ اقدامی انجام ندادند به وزارت صنایع و وزارت صمت کنونی محول شد.
مصری اضافه کرد: پس از جنگ تحمیلی، افراد محلی و بومی با ابزار ساده و سنتی شروع به استخراج کردند و خودشان برای صادرات راهی را باز کردند و همه این چرخه به صورت سنتی انجام می‌شود.
وی گفت: از همان زمان، این موضوع در چندین جلسه به مسئولان منعکس و خواسته شد اجازه ورود محصولات فرآوری شده بیتومین را ندهند، اما متأسفانه همچنان ارز دولتی برای وارد کردن این مواد داده می‌شود.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی افزود: در کشور ما نهایت فرآوری این ماده؛ آسیاب کردن آن است و درصدی هم خاکسترگیری داریم که صادر می‌شود.
تسهیلات ارزان قیمت برای بخش خصوصی در موضوع اکتشاف و فرآوری ماده معدنی بیتومین
معاون امور معادن و صنایع معدنی وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: اگر بخش خصوصی قصد ورود به این عرصه را داشته باشد تسهیلات ارزان قیمت از طریق ضمانت صندوق بیمه معادن تا سه هزار میلیارد تومان در بخش اکتشاف، بهره برداری و فرآوری بدون وثیقه کمک خواهیم کرد.
داریوش اسماعیلی افزود: بخش خصوصی هنوز به طور جدی ورود پیدا نکرده؛ البته تنها بخش خصوصی مقصر نیست و مجموعه دست اندرکاران باید این زمینه را فراهم می‌کردند.
وی ادامه داد: نباید انتظار داشته باشیم به سرعت یک نوع ماده معدنی که در سطح جهانی آن چنان هم معرفی نشده در کشور ما حرف اول را بزند.
اسماعیلی با اشاره به اینکه گام اول؛ موضوع اکتشاف است گفت: برداشت این ماده معدنی هنوز به شکل سنتی انجام می‌شود.
وی ادامه داد: بر اساس برنامه، طرح اکتشافی سازمان زمین شناسی انجام شده و شرکت تهیه و تولید در سال ۹۸ طرح‌های اکتشافی خود را در معادن بزرگ به بهره برداری رسانده و همچنین ایمیدرو به عنوان یک سازمان توسعه‌ای در سال جاری برنامه فراوری و ایجاد فراوری این ماده را دارد.
اسماعیلی گفت: در حال حاضر کارخانه فراوری در کشور ایجاد نشده است.
وی افزود: در موضوع ماشین آلات هر فردی به خصوص شرکت‌هایی که قیر طبیعی را صادر می‌کنند اگر نمی‌توانند ماشین آلات نو وارد کنند، مجوز ورود ماشین آلات با عمر کمتر از ۱۰ سال با ارز صادراتی را خواهیم داد.
اسماعیلی گفت: ما کارگروهی از افراد متخصص و شرکت‌های فعال در بخش قیر و نمایندگان محترم استان‌هایی مثل ایلام و کرمانشاه که در مناطق آنها قیر وجود دارد و همچنین نمایندگان کمیسیون صنایع و معادن را به زودی تشکیل خواهیم داد.
وی با اشاره به اینکه به شکل جدی تری وارد این عرصه خواهیم شد، افزود: با همکاری سازمان ایمیدرو سعی خواهیم کرد تا سریع‌تر به فراوری این ماده معدنی برسیم.
معاون امور معادن و صنایع معدنی وزیر صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: سرمایه گذاران در این بخش می‌توانند با ورود به صفحه صندوق بیمه فعالیت‌های معدنی، درخواست خود را برای دریافت تسهیلات ثبت کنند.
اسماعیلی افزود: در حال حاضر ۱۲ تن طلا در سال تولید می‌کنیم و طلایی که تا یک ماه گذشته به شکل ۷۰ درصد به صورت کامل صادر می شده، امروز تمام آن را با استاندارد بین المللی پالایش و شمش طلا با اونس جهانی به فروش می‌رسد.
بهرام شکوری رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی در ادامه این برنامه درباره میزان حضور بخش خصوصی در این عرصه گفت: در حال حاضر یکی از مشکلات در این بخش، اکتشاف و استخراج است که با بالا رفتن نرخ ارز، ورود ماشین آلات با قیمت بسیار بالایی انجام می‌شود که توان خرید این تجهیزات تقریباً وجود ندارد و همچنین توجیه اقتصادی هم نخواهد داشت.
وی افزود: موضوع فروش محصول نهایی هم یکی از مشکلاتی است که وزارت صمت باید حمایت کند و اگر محصولی با کیفیت نمونه خارجی تولید می‌شود مصرف کننده را متقاعد به استفاده از آن کند.
شکوری گفت: ما طرح جامع و همچنین استراتژی توسعه صنعتی برای این ماده معدنی در کشور نداریم و چندین بار این استراتژی نوشته شده ولی عمل نشده است.
عبدالرضا مصری عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در ارتباط تصویری با این برنامه گفت: بخش خصوصی در صنایع فولاد، پتروشیمی، نفت و سیمان در ابتدای اکتشاف نمی‌توانستند وارد شوند و فراوری را انجام دهند و بخش دولتی در تمام این صنایع که بعدها بومی شده با سرمایه گذاری و ریسک پذیری دولتی و با وظیفه بومی سازی، واگذاری و برون سپاری انجام داده است.
وی افزود: متأسفانه بیتومین مورد توجه قرار نگرفته است ولی بر اساس واقعیت، از زمانی که اکتشاف نفت صورت گرفته بیتومین هم کشف شده است و از همان زمان به این صنعت ظلم شده است.
مصری گفت: بعد از سیاست‌های اصل ۴۴ انتظار داشتیم شرکت‌هایی مثل ایمیدور که مأموریت داشتند حداقل یک واحد فراوری را تشکیل می‌دادند.
ماده اولیه داریم؛ کارخانه تولید ماده واسط لاستیک سازی نداریم
وی افزود: با توجه به اینکه پایه ۷۰ درصد کربن در بیتومین داریم ولی الآن یک کارخانه‌ای که دوده صنعتی از بیتومین تولید کند برای کارخانجات لاستیک سازی نداریم و باید واردات انجام دهیم.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: از دستگاه‌های حاکمیتی مثل بنیاد مستضعفان، ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) و ایمیدرو درخواست می‌کنیم تا به این عرصه ورود پیدا کنند.
محمدحسین حسنی تولید کننده تونر در ارتباط تلفنی با این برنامه گفت: در حال حاضر تونر با مشکل بازار مواجه است چون به فراوانی از خارج وارد می‌شود و کسانی که تونر را وارد می‌کنند در مناطق ویژه اقتصادی، عوارض، مالیات و حقوق گمرکی را پرداخت نمی‌کنند.
وی افزود: در صورت فراوری بیتومین، از محصول آن استفاده خواهیم کرد و نیازی به واردات تونر نداریم.
محمد سلیمان بیگی تولیدکننده قیر طبیعی هم در ارتباط تلفنی با این برنامه گفت: وضعیت تولیدی ما کاملاً راکد است و با وجود هزینه‌های میلیاردی، اسیر بدهکاری به بانک‌ها هستیم.
وی افزود: ماده «گِلِ حفاری» تولیدی داخل را به شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب و شرکت ملی حفاری معرفی کردیم اما مذاکره با شرکت مناطق نفت خیز، خوب پیش نرفت اما با شرکت ملی حفاری، خوب پیش رفت و به صورت میدانی از آن استفاده کرد و نتایج خوبی هم گرفت اما به بهانه نبود کیفیت، حاضر به خرید آن نشد.
سلیمان بیگی گفت: بزرگترین مشکلی که در صنعت نفت، قیر و آسفالت در داخل داریم؛ عدم وجود استاندارد و آزمایشگاه کنترل کیفیت است.
وی افزود: حمایت از شرکت‌های نوپا که مراحل رشد خود را طی می‌کنند خیلی متفاوت از شرکت‌های با سابقه است.